کم خونی در سالمندان

کم خونی در افراد مسن شایع است و با افزایش سن شیوع بیشتری پیدا می‌کند. این مشکل تقریباً در 80 درصد از بیماران مسن مشاهده می‌شود. با این وجود همه افراد مسن به آن مبتلا نمی‌شوند. کم خونی به دلیل پایین بودن میزان هموگلوبین در خون است. بر اساس معیار‌های سازمان بهداشت جهانی میزان هموگلوبین کمتر از 12 گرم در دسی لیتر در زنان و کمتر از 13 گرم در دسی لیتر در مردان نشان‌دهنده کم خونی است. شروع علائم و نشانه‌ها کم خونی در سالمندان به مرور ظاهر می‌شود، به همین دلیل ممکن است خیلی از افراد در ابتدا متوجه این بیماری نشوند. علائم معمول کم خونی، خستگی، ضعف و تنگی نفس است. این علائم در بیماران مسن بیشتر به افزایش سن نسبت داده می‌شوند. رنگ پریدگی می‌تواند یک سرنخ تشخیصی مفید برای کم خونی سالمندان باشد، اما تشخیص رنگ پریدگی در افراد مسن دشوار است. رنگ پریدگی ملتحمه (غشا مخاطی نازک و شفاف سطح داخلی پلک‌ها) یک علامت جدی است و در صورت مشاهده پزشک آزمایش خون برای تشخیص کم خونی تجویز خواهد کرد.

به غیر از رنگ پریدگی ملتحمه، علائم دیگر به طور خاص به کم خونی نسبت داده می‌شوند. بدتر شدن نارسایی احتقانی قلب، اختلال شناختی، سرگیجه نیز از دیگر علائم کم خونی در سالمندان می‌باشند. در صورت مشاهده هر کدام از علائم زیر برای تشخیص و شروع درمان قطعی باید به پزشک مراجعه شود. اگر سالمند شما از لحاظ جسمی توانایی حرکتی محدودی دارد یا به دلیل مشکلات تنفسی نمی‌تواند به راحتی در شهر تردد کند، می‌توانید درخواست ویزیت در منزل توسط پزشک را از مراکز خدمات پرستاری حرفه‌ای و معتبر در این زمینه مانند مرکز خدمات پرستاری تهران درمان داشته باشید.

کم خونی در سالمندان، علت و چگونگی درمان آن مهمترین مباحثی هستند که در این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم. اگر می‌خواهید به سالمند خود در این زمینه کمک کنید با ما همراه باشید.

علت کم خونی در سالمندان

کم خونی با مجموعه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط است و می‌تواند نشانه یک مشکل مزمن خفیف تا شرایط اورژانس تهدید‌کننده زندگی باشد. هر زمان که کم خونی تشخیص داده شد، مهم است که بفهمیم چه چیزی باعث کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون شده است. در مقایسه با اکثر سلول‌های بدن، گلبول‌های قرمز طبیعی عمر کوتاهی حدود 100-120 روز دارند. بنابراین یک بدن سالم باید همیشه در حال تولید گلبول‌های قرمز باشد. این کار در مغز استخوان انجام می‌شود و حدود هفت روز طول می‌کشد، سپس گلبول‌های قرمز جدید به مدت 3-4 ماه در خون کار می‌کنند. هنگامی که گلبول قرمز می‌میرد، بدن آهن را بازیابی می‌کند و از آن برای ایجاد گلبول‌های قرمز جدید استفاده می‌کند. کم خونی زمانی اتفاق می‌افتد که در این فرآیند‌های طبیعی مشکلی پیش بیاید. در کودکان و بزرگسالان جوان‌تر، معمولاً یک علت مشخص برای کم خونی وجود دارد. اما در بزرگسالان مسن‌تر، وجود چندین علت همزمان برای کم خونی وجود دارد. در زیر به شایع‌ترین علت کم خونی در سالمندان اشاره شده است:

• ایجاد مشکل در تولید گلبول‌های قرمز: مشکلات مربوط به مغز استخوان، کمبود ویتامین‌ها، شیمی درمانی یا سایر دارو‌هایی که بر سلول‌های مغز استخوان مسئول ساخت گلبول‌های قرمز خون تأثیر می‌گذارند، می‌توانند نقش مهمی در کم خونی داشته باشند.
• کمبود آهن: این مشکل به دلیل برنامه غذایی غیر اصولی و حذف گوشت قرمز به وجود می‌آید. افرادی که از جوانی تا پیری گوشت قرمز مصرف نکرده‌اند بیشتر در معرضخطر کمبود آهن هستند.
• کمبود ویتامین‌های مورد نیاز برای گلبول‌های قرمز: ویتامین B12 و فولات در تولید گلبول‌های قرمز نقش بسیار مهمی دارند.
• سطوح پایین اریتروپویتین: این هورمون معمولاً توسط کلیه‌ها تولید می‌شود و به تحریک مغز استخوان برای ساخت گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند. افراد مبتلا به بیماری کلیوی اغلب دارای سطوح پایین اریتروپویتین هستند که این می‌تواند با کم خونی مرتبط باشد.
• التهاب مزمن: بسیاری از بیماری‌های مزمن با سطح کم یا متوسط ​​التهاب همراه هستند. سرطان‌ها و عفونت‌های مزمن نیز می‌توانند باعث التهاب شوند. طبق مطالعات انجام شده، التهاب با ساخت گلبول‌های قرمز تداخل دارد.
• جراحت و ضربه: این می‌تواند باعث خونریزی آشکار شود، اما گاهی اوقات این جراحات ممکن است باعث خونریزی در فضای داخلی بدن شوند که به مرور باعث کم خونی در سالمندان می‌شوند.
• خونریزی مزمن در معده، روده کوچک یا روده بزرگ: این می‌تواند به دلایل زیر اتفاق بیفتد:

1. مصرف روزانه آسپرین یا دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی
2. بیماری زخم معده
3. سرطان در معده یا روده

قرص کم خونی برای سالمندان

فروس سولفات مهمترین قرص است که برای درمان و پیشگیری از کم خونی در سالمندان تجویز می‌شود. این قرص برای جبران آهن و کمک به تولید سلول‌های قرمز خون تجویز می‌شود به ویژه برای سالمندانی که رژیم غذایی آن‌ها حاوی مقادیر کمی آهن است. دوز قرص فروس سولفات باید بر اساس تجویز پزشک مشخص شود تا بتواند بهترین اثربخشی را داشته باشد.

قرص‌ها و مکمل‌های ویتامین سی جذب آهن را افزایش می‌دهد، بنابراین سالمندان بهتر است همراه با قرص یک لیوان آب پرتقال میل نمایند. در اکثر موارد این قرص بی خطر بوده و واکنش آلرژیک ایجاد نمی‌کند. با این حال ممکن است مصرف زیاد آن عوارضی مانند سوزش معده، از دست دادن اشتها، یبوست، اسهال و تغییر رنگ دندان‌ها به همراه داشته باشد. اگر بیماری های سالمندان به گونه‌ای است که آن‌ها باید از دارو‌های دیگری استفاده کنند، برای اطمینان از عدم اختلال قرص فروس سولفات با این دارو‌ها بهتر است با پزشک مشورت شود. اگر قرص متیل دوپا برای درمان فشار خون بالا در سالمندان تجویز شده ممکن است مصرف همزمان آن با قرص فروس سولفات عوارض جانبی به همراه داشته باشد. بهتر است این قرص‌ها با فاصله مصرف شوند. برای اطمینان از این موضوع با پزشک مشورت نمایید.

نکنه مهم: قرص فروس سولفات به شکل مکمل‌های مختلف نیز در بازار عرضه می‌شود. در کنار قرص آهن، اسید فولیک، مگالوبلاستیک ویتامین B12 و… نیز تجویز می‌شوند.

غذاهای خون ساز برای سالمندان

اگر چه مصرف قرص اهن می‌تواند تا حدی به درمان کم خونی کمک کند، اما یک رژیم غذایی سالم غنی از آهن می‌تواند خطرات کم خونی ناشی از فقر آهن را کاهش دهد. بنابراین بهتر از غذا‌های زیر را در برنامه رژیمی سالم آن قرار دهید:

• گوشت قرمز (در صورت عدم ممنوعیت از طرف پزشک)
• گوشت سفید مانند گوشت مرغ، بوقلمون و شتر مرغ
• انواع غذا‌های دریایی مانند ماهی، میگو و…
• حبوبات مانند لوبیا و عدس
• سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج و بروکلی
• میوه‌های خشک مانند کشمش، زردآلو خشک و…
• غلات غنی شده با آهن
• نخود فرنگی و لوبیا سبز
• انبه، گلابی، ریواس و…

درمان کم خونی در سالمندان

بهترین راه قبل از درمان پیشگیری است، شعاری که همیشه دیده و شنیده‌اید. در مورد کم خونی سالمندان این موضوع نیز صدق می‌کند. اگر فرد از رژیم غذایی درستی در طول زندگی خود بهره‌مند شده باشد، در دوران پیری و سالمندی کمتر دچار عوارضی چون کم‌خونی خواهد شد. با این وجود برخی از عوامل غیر قابل کنترل در این بیماری نقش دارند. برای درمان کم خونی در سالمندان بهترین راه تشخیص علت بیماری است پس از آن پزشک دارو‌های لازم را تجویز خواهد کرد. همانطور که گفته شد، کم خونی در مواردی که به دلیل تغذیه یا فقر ویتامین‌های ضروری باشد از طریق مصرف قرص آهن، فروس سولفات، بی ۱۲ و… قابل کنترل خواهد بود. در کنار تمام درمان‌های دارویی پیروی از یک رژیم غذایی سالم غنی از آهن و ویتامین c نیز می‌تواند در درمان کم خونی بسیار مؤثر باشد.

درمان کم خونی شدید در سالمندان

کم خونی شدید در سالمندان می‌تواند سطح اکسیژن خون را پایین آورده و موجب سکته مغزی و قلبی شود. اگر سالمند مرتب سردرد، اضطراب، تنگی نفس، تورم در زبان و… را تجربه می‌کند باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود ممکن است لازم باشد تا سالمند در بیمارستان بستری شود و یا خون دریافت کند، البته جای نگرانی نیست در برخی موارد که علائم سریع تشخیص داده می‌شوند از طریق مصرف انواع قرص آهن و مکمل‌های آن می‌توان از حاد شدن شرایط جلوگیری کرد.

سخن پایانی

اگر کم خونی در سالمندان یکی از چالش‌های مراقبتی شما برای نگهداری از این عزیزان محسوب می‌شود، کافیست با مرکز خدمات پرستاری تهران درمان جهت اعزام پرستار سالمند در منزل تماس بگیرید. این مرکز با در اختیار داشتن کادری حرفه‌ای از پرستاران و پزشکان مجرب و آموزش دیده به بهترین شکل، تشخیص، درمان و مراقبت از سالمند شما را انجام خواهد داد. سال‌ها خدمت صادقانه باعث شده تا امروز سالمندان تحت پوشش مراقبتی این مرکز بتوانند دوران پیری خود را با آرامش و آسودگی خاطر بیشتری طی کنند. جهت آگاهی از خدمات این مرکز می‌توانید به پیج اینستاگرام تهران درمان مراجعه کرده و در مورد خدمات ارائه شده توسط این مرکز اطلاعات لازم را کسب نمایید؛ همچنین میتوانید به اطلاعات تماس تلفنی، مشاوره رایگان آنلاین و مشاوره حضوری، در صفحه (تماس با ما)، دسترسی داشته باشید.