پرخاشگری سالمندان

برای سالمندانی که با تحرک محدود، انزوا، تنهایی و سایر عوامل استرس‌زا مرتبط با پیری مواجه هستند، بروز احساسات منفی مانند پرخاشگری و خشم ممکن است ده برابر بیشتر باشد. افراد در هر سنی، به خصوص در سنین بالا، هر از گاهی احساسات منفی را تجربه می‌کنند. با این وجود خشم مداوم و غیرقابل تحریک در یک فرد مسن می‌تواند نشانه موضوعی حساس‌تر و جدی‌تری باشد. بروز پرخاشگری های مداوم، مکرر همراه با توهین و خارج شدن از مرز احترام و ادب در سالمندانی که قبلاً رفتاری آرام و معقول داشته‌اند، غیر عادی است و اغلب می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل سلامتی است که باید مورد توجه و بررسی سریع قرار بگیرد. زمانی که رفتارهای تحریک پذیری اتفاق نیفتاده و هیچ محرک یا شرایط استرس‌زایی واضحی وجود ندارد، پرخاشگری سالمندان می‌تواند چیزی فراتر از یک روز بد باشد. در واقع این ممکن است نشان دهنده نوعی اختلال رفتاری باشد که به دلیل مشکلات روحی یا ذهنی مانند زوال عقل ایجاد شده است.

البته، درک اینکه چه زمانی پرخاشگری ناشی از یک ناهنجاری یا نتیجه یک روز بد است، می تواند سخت به نظر برسد. اگر به رفتار سالمند خود مشکوک هستید یا فکر می‌کنید او به کمک پزشکی نیاز دارد، می‌توانید با ویزیت سالمندان در منزل از طریق مرکز خدمات پرستاری تهران درمان یا مراجعه به مطب پزشک علت مشکل را تشخیص داده و با رفتار درمانی یا سایر راهکارهای درمانی دیگر به عزیز سالمند خود کمک کنید.

علت پرخاشگری در سالمندان و چگونگی درمان و نحوه برخورد با این عزیزان موضوعات مهمی هستند که در این مقاله مورد بحث قرار گرفته‌اند. اگر این نوع اختلال رفتاری دغدغه و نگرانی شما برای مراقبت از سالمندان است با ما همراه باشید تا بهتر بتوانید در این زمینه به والدین سالمند خود کمک کنید.

پرخاشگری در سالمندان و نحوه برخورد با آنها

آیا پرخاشگری فقط یک لحظه عصبانیت است یا می‌تواند با کنش‌های رفتاری دیگر نیز همراه باشد؟ این یکی از مهم‌ترین سوالات در مورد پرخاشگری سالمندان است. وقتی یک فرد مسن بدون محرک یا شرایط تحریک زا پرخاشگری مداوم و مکرر در طی روزها، هفته‌ها یا ماه‌ها نشان می‌دهد، این احتمال وجود دارد که عصبانیت او ناشی از یک عامل داخلی باشد. در واقع همیشه عوامل و محرک‌های خارجی مقصر نیستند. به عنوان مثال فوت یک عزیز یا مشاهده یک تیتر خبری ناراحت کننده می‌تواند سلامت روان سالمند را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. واکنش‌هایی که به دنبال خشم یا پرخاش به وجود می‌آیند، می‌توانند متفاوت باشند. به عنوان مثال:

• قدم زدن مکرر
• افزایش بیقراری
• بد خوابی
• صحبت با لحن بلندتر یا فشار بیشتر

همگی می ‌توانند نشانه خشم،عصبانیت یا پرخاش باشند. از میان تمام علائم مرتبط با پرخاشگری سالمندان، یک مورد خاص وجود دارد که اغلب نشان‌دهنده مشکلی است که باید تحت درمان حرفه‌ای قرار بگیرد. آمادگی برای مبارزه، هم از نظر فیزیکی و هم از نظر کلامی حادترین شرایط است. در این صورت حضور یک پرستار سالمند می‌تواند به کنترل رفتار او کمک کند.

تهاجمی بودن  و تمایل برای نزاع و مبارزه بزرگ‌ترین علامتی است که نشان می‌دهد یک فرد مسن‌تر چیزی بیش از یک روز بد دارد. در مورد اینکه این جنگ طلبی ممکن است چگونه باشد و چه چیزی آن را از نزاع های گاه و بیگاه متمایز می کند؟ بسیار نیاز به توجه مراقب یا پرستار سالمند است. وقتی مراقب برای کمک به فرد سالمند وارد اتاق می‌شود، او ممکن است از اتاق خارج شده یا حتی مراقب خود را بزند، به او فحش دهد، بترسد و شروع به فریاد زدن کند. حتی برخی از افراد مسن رفتار‌های بدتری دارند که به دلیل ترس و اضطراب عمومی در حین انجام این کارها، ممکن است پرستار خود را گاز بگیرند یا به دیگران تف بیندازند.

از سوی دیگر، دشواری در پیروی از هنجارهای اجتماعی مانند به هم زدن صف، سرقت از فروشگاه و… نیز می‌توانند نشانه‌ای از پرخاشگری سالمندان باشند. اگر این نوع رفتارها به‌ طور غیرمنتظره‌ای سر بزنند و با رفتار معمولی فرد مطابقت نداشته باشند، احتمالاً زمان آن فرا رسیده است که وارد عمل شوید. اما چگونه پرستاری در منزل شمال تهران یا هر نقطه دیگر به سالمندی که رفتار پرخاشگرانه از خود نشان می دهد باید کمک کند؟ قبل از هر چیز باید علت اصلی رفتار پرخاشگرانه را پیدا کرد. اولین گام، درک چگونگی غلبه بر طوفان‌های عاطفی و محافظت از شخص تحت مراقبت است تا دچار آسیب یا صدمه به خود نشود .سعی کنید به طور کلی از عزیزانتان حمایت کنید نه فقط زمانی که نشانه‌هایی از پرخاشگری مشاهده می‌شود. این چهار نکته را نیز در نظر بگیرید:

• از صحبت کردن با بزرگترها، یا صحبت با یک فرد مسن به نحوی احساس درماندگی کند، خودداری کنید، این فقط باعث پرخاشگری بیشتر می‌شود.
• سعی کنید در رفتارهایی که سالمندان می‌توانند به خوبی انجام دهند، از آنها حمایت نکنید یا به آنها کمک نکنید.
• فقط تصور نکنید که آنها چیزی را نمی‌دانند یا نمی‌توانند کاری را انجام دهند. به آنها گوش کنید.
• تاکتیک دیگری که برای کنترل پرخاشگری سالمندان توصیه می‌شود، حواس پرتی است. این می‌تواند بسیار ساده باشد. به آن‌ها پیشنهاد دهید برنامه مورد علاقه‌شان یا چیزی را تماشا کنند تا سرگرم شوند. این کار مغز را به غیر از پرخاشگری بر روی چیز دیگری متمرکز می‌کند، به خصوص اگر این فعالیتی باشد که فرد از آن لذت می‌برد.

کنترل خشم در سالمندان

هیچ‌کس نمی‌خواهد با کوچک‌ترین ناراحتی عصبانی شود، اما کنترل احساسات گاهی غیرممکن است. با افزایش سن، ممکن است تغییراتی را در خلق و خو و شخصیت والدین سالمند خود مشاهده کنید. برخی افراد با افزایش سن احساس آرامش و تمرکز بیشتری می‌کنند، اما برخی دیگر شروع به مبارزه با حالت خشم و عصبانیت می‌کنند. برای برخی از سالمندان، خشم یک مبارزه مادام العمر است. یکی از شایع‌ترین دلایل عصبانیت و خشم در افراد مسن، ناامیدی و از دست دادن استقلال است. یکی دیگر از توضیحات احتمالی برای طغیان عصبانیت، مشکل در برقراری ارتباط است. این امر به ویژه در میان سالمندانی که سکته مغزی را تجربه کرده‌اند،  زوال عقل دارند، یا با چالش‌های کلامی روبه‌رو هستند، بیشتر رایج است. گاه نیز درد جسمی منجر به تشدید عصبانیت و آشفتگی می شود. بنابراین قبل از کنترل خشم در سالمندان باید علت ایجاد این نوع اختلال رفتاری مشخص شود تا بتوان به سالمند کمک نمود. دریافت خدمات پرستاری در منزل غرب تهران جنوب، شرق و… برای شهروندان تهرانی یک فرصت عالی جهت شناسایی و کنترل پرخاشگری سالمندان عزیزشان است .تکنیک‌های درمانی مدیریت خشم می‌توانند نحوه ارتباط شما با سالمند و احساسات او را تغییر دهند. در زیر به این تکنیک‌ها اشاره شده است:

• موقعیت‌هایی که باعث تحریک سالمند می‌شوند را شناسایی کرده و نسبت به دور نگه داشتن سالمندان از این موقعیت‌ها تلاش کنید.
• علائم سلامت جسمانی که می‌توانند به ویژه برای سالمندان نگران کننده باشند را با ویزیت در منزل یا کلینیک‌ها درمان نمایید. مشکلاتی مانند فشار خون بالا، درد عضلانی، سردرد و مشکل در خواب و… همگی می توانند سیستم عصبی را تحریک کرده و باعث خشم و پرخاشگری سالمندان شوند.
• روابط سالم را با افراد خانواده، فامیل دوستان و آشنایان تقویت کنید. ارتباط و تماس با یک دوست قدیمی می‌تواند به افزایش حس شادابی و سرزندگی در سالمندان کمک کند.
• حضور مشاور یا سایر درمانگران باعث می‌شود تا سالمندان در مورد چالش‌ها، نگرانی‌ها و احساسات خود بدون تعارف صحبت کرده و راهکارهای درمانی درست و حرفه‌ای را از آنها دریافت نمایند.

علت پرخاشگری در سالمندان

پرخاشگری سالمندان یک مسئله بیولوژیکی یا عصبی به شرح زیر است:

یک دلیل اصلی که برای خشم بی دلیل و شدید در یک فرد مسن وجود دارد، عفونت‌های دستگاه ادراری است. باور کنید یا نه، طبق مطالعات انجام شده، یکی از دلایل اصلی پرخاشگری سالمندان عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs) است. بیماری‌های پزشکی حاد مانند عفونت‌های دستگاه ادراری، بیماری‌های ویروسی مانند COVID-19، ذات‌الریه یا عفونت‌های پوستی نیز می‌توانند باعث حملات حاد و واکنش‌های تهاجمی شوند.

اگرمسائل بیولوژیکی را برطرف کنید و پرخاشگری همچنان ادامه داشته باشد، ممکن است یک مشکل عصبی وجود داشته باشد، بنابراین نیاز به ارزیابی دقیق خواهد بود. مسائل عصبی می توانند ناشی از اختلالات عروقی (مانند سکته مغزی) و اختلالات عصبی (مانند آلزایمر و زوال عقل) باشند.  هر دو این عوامل می‌توانند منجر به تغییرات رفتاری بسیار قابل توجهی شوند. طبق گزارشات منتشر شده، تقریباً از هر 9 نفر بالای 65 سال، یک نفر از آلزایمر یا زوال عقل رنج می‌برد. در کنار افزایش تحریک پذیری، برخی دیگر از شاخص‌های رایج پرخاشگری سالمندان عبارتند از:

• چالش در برنامه ریزی، حل مشکلات یا تکمیل وظایف
• سردرگمی در مورد زمان و مکان
• افزایش مشکلات بینایی
• مشکلات کلامی
• جا گذاشتن اشیا یا گم شدن آنها
• تصمیم‌گیری ضعیف، به‌ ویژه در مورد مراقبت از خود
• افزایش انزوا و کناره گیری از فعالیت های اجتماعی

درمان پرخاشگری در سالمندان

خشم  و پرخاشگری عملاً بر هر بخش از زندگی سالمند تأثیر می‌گذارند، بنابراین مدیریت خشم می تواند تأثیر عمیقی بر سلامت روان سالمندان داشته باشد. درمان پرخاشگری سالمندان اغلب به دلیل نیاز به مدیریت اختلالات رفتاری مرتبط با زوال عقل پیچیده است. درد، اضطراب، روان پریشی، هذیان یا حتی بی حوصلگی همگی ممکن است دلیل بی قراری و پرخاشگری سالمندان باشند. تجویز داروهای آرام بخش، بر خلاف درمان بیماری زمینه‌ای، ممکن است عوارضی ایجاد کنند، اما گاهی در بهبود و کنترل شرایط حاد موثر هستند. بنابراین بهتر است درمان‌های رفتاری به عنوان درمان‌های اولیه در نظر گرفته شوند. اگر این نوع اقدامات ناکافی است، مدیریت دارویی باید اضافه شود. در زیر هر کدام به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفته‌اند:

درمان‌های رفتاری

تغییر رفتار و برخورد با سالمندان نیز تاثیر زیادی در درمان پرخاشگری آنها دارد. در رفتار خود با سالمندان این نکات را مورد توجه قرار دهید:

• آرام صحبت کنید. به نگرانی ها و ناراحتی های سالمند گوش دهید.
• به فرد اجازه دهید تا آنجا که ممکن است بر زندگی خود کنترل داشته باشد.
• سعی کنید یک برنامه روتین مانند حمام کردن، لباس پوشیدن، غذا خوردن را در زمان مشخصی از روز دنبال کنید.
• اوقات آرامی را در روز همراه با فعالیت‌های مورد علاقه سالمند ایجاد کنید .
• اشیاء و عکس‌های مورد علاقه والدین را در اطراف خانه نگه دارید تا احساس امنیت بیشتری کنند.
• ماساژ ملایم، موسیقی آرام بخش، مطالعه یا پیاده روی را امتحان کنید.
• سالمند را از محیط پر سر و صدا و شلوغ دور نگه دارید.
• سعی کنید با یک میان وعده، شی یا فعالیت مورد علاقه، حواس او را پرت کنید.
• مقدار کافئینی که فرد می‌نوشد را محدود کنید.
• درمان پرخاشگری سالمندان مزایای بی شماری دارد. مشاوره با یک روانشناس می تواند فرصتی برای عزیزان شما باشد تا احساسات خود را کشف کنند، مهارت های مقابله ای را توسعه دهند و یاد بگیرید که چگونه با عزیزان خود ارتباط برقرار کنید.

درمان‌های دارویی

در زیر به برخی از داروهایی که برای کنترل خشم و پرخاشگری سالمندان تجویز می‌شوند، اشاره شده است:

• آنتی سایکوتیک‌ها

به طور سنتی داروهای ضد روان پریشی هستند که برای درمان بی قراری و پرخاشگری استفاده می‌شوند. آنتی‌سایکوتیک‌های معمولی، مانند هالوپریدول (Haldol) یا تیوریدازین (Mellaril)، اغلب در دوزهای زیاد برای آرام کردن بیماران و کاهش داد و فریاد، جیغ زدن و سرگردانی استفاده می‌شوند. البته این نوع داروها ممکن است عوارضی به همراه داشته باشند.

داروهای سروتونرژیک

داروهای سروتونرژیک برای درمان بی قراری و پرخاشگری استفاده می‌شوند. ترازودون یک داروی ضد افسردگی سروتونرژیک است که خواب آور بودن یک عارضه جانبی اصلی آن است. بوسپیرون یکی دیگر از داروهای سروتونرژیک است که می تواند برای کنترل اختلالات رفتاری استفاده شود. این دارو اعتیاد آور نیست.

کلام آخر

پرخاشگری سالمندان میتواند باعث شود تا آنها زندگی پر تنش و استرس‌زایی داشته باشند. علاوه بر این آرامش سایر اعضای خانواده نیز تحت تاثیر این وضعیت قرار خواهد گرفت. برای کنترل شرایط بهتر است درخواست کمک از مراکز خدمات پرستاری معتبر و قابل اعتماد مانند مرکز خدمات پرستاری تهران درمان داشته باشید. با انتخاب پرستار سالمند در ونک، تهرانپارس، زعفرانیه و هر نقطه دیگری از تهران بزرگ شما می‌توانید علائم پرخاشگری و خشم سالمند را به موقع شناسایی کرده و برای اقدامات درمانی اصولی و حرفه‌ای زیر نظر پزشکان و روانشناسان متخصص اقدام نمایید. مشاوران و پزشکان مرکز خدمات پرستاری تهران درمان، طیف گسترده ای از خدمات سلامت روان دیگر را برای افراد در منزل ارائه می‌دهند

جهت آگاهی از خدمات این مرکز می‌توانید به پیج اینستاگرام تهران درمان مراجعه کرده و در مورد خدمات ارائه شده توسط این مرکز اطلاعات لازم را کسب نمایید؛ همچنین میتوانید به اطلاعات تماس تلفنی، مشاوره رایگان آنلاین و مشاوره حضوری، در صفحه (تماس با ما)، دسترسی داشته باشید.