تشنج در سالمندان

آیا می‌دانید که احتمال بروز تشنج و صرع در افراد مسن بیشتر است؟ تشنج می‌تواند به راحتی زندگی عزیزان سالمند شما را تحت تاثیر قرار بدهد و عملکرد روزانه آنها را مختل سازد.

صرع یک ​​اختلال مغزی است که باعث تشنج های مکرر می‌شود. ابتلا به بیماری‌های مختلف ممکن است فرد را مستعد قرار گرفتن در این شرایط نماید. گاهی نیز تشنج بدون هیچ دلیل خاصی اتفاق می‌افتد. احتمال بروز تشنج در سالمندان با افزایش سن بیشتر خواهد شد و بزرگسالان 6۵ سال به بالا بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. شناسایی به موقع علائم می‌تواند در انتخاب راهکارهای درمانی موثر بسیار مفید باشد. ممکن است مراقبت دائمی و تشخیص علائم قبل از شروع تشنج برای افرادی که مسئولیت نگهداری از سالمندان مبتلا به صرع را بر عهده دارند، به راحتی امکان پذیر نباشد، البته حضور یک پرستار سالمند در منزل می‌تواند در این زمینه به شما بسیار کمک کند. برای این منظور می‌توانید با مرکز خدمات پرستاری تهران درمان تماس حاصل نمایید. اگر تشنج در سالمندان یکی از مهمترین دغدغه‌های شما برای مراقبت و نگهداری از این عزیزان است بهتر است در مورد علت عوارض و روشهای درمان این بیماری بیشتر بدانید. در اینجا ما هر آنچه که شما باید در مورد این بیماری بدانید را آورده‌ایم. با خواندن مطالب زیر اطلاعات مفیدی در این زمینه کسب خواهید نمود.

تشنج و صرع در سالمندان

صرع یک ​​بیماری شایع مغزی است که در آن فرد تشنج‌های مکرر و غیرقابل تحریکی را تجربه می‌کند. صرع معمولا در دوران کودکی یا در بزرگسالی شروع می‌شود. این یکی از شایعترین بیماری‌های سیستم عصبی در افراد مسن است. صرع و تشنج در سالمندان بیماری رایجی است که بعد از زوال عقل و سکته مغزی در افراد سالخورده مشاهده می‌شود. صرع می‌تواند از سنین 55 سالگی شروع شود و تا پیری ادامه داشته باشد. این به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد مسن تأثیر می‌گذارد و ارائه خدمات مراقبتی را بر خانواده و جامعه افزایش می‌دهد. البته افراد در هر سنی در معرض این بیماری قرار دارند.

بزرگسالانی که به صرع و تشنج مبتلا می‌شوند ممکن است برای مدیریت این اختلال مشکل داشته باشند. طبق گزارشات از هر 10 بزرگسال 65 ساله یا بالاتر، حدود 8 نفر از آنها بیش از یک بیماری مزمن دارند. برخی از داروهایی که برای درمان این بیماری‌ها استفاده می‌شوند عوارض جانبی به همراه دارند که احتمال بروز و تشدید تشنج در سالمندان را افزایش می‌دهند.

با توجه به رشد جمعیت پیر، تعداد افراد مسن مبتلا به صرع در حال افزایش است. بنابراین نیاز روزافزونی به درک اثرات صرع بر این گروه وجود دارد. بر اساس گزارشات، افرادی که سالهای آخر زندگی خود در مراکز مراقبت از سالمندان سپری می‌کنند، نسبت به سایر سالمندان، بیشتر به صرع مبتلا می‌شوند. تشنج در سالمندان و هرگونه تغییر رفتاری مرتبط با آن  بسیار مهم است و می‌تواند از صدمات و آسیب‌های بعدی پیشگیری نماید.

علت تشنج در سالمندان

برخی شرایط به افزایش احتمال خطر صرع و تشنج در سالمندان کمک می‌کنند. علت تشنج در سالمندان می‌تواند ژنتیکی، ساختاری/متابولیک و حتی ناشناخته باشد. طبق مطالعات، ژنتیک یکی از مهمترین دلایلی است که افراد جوان تر را در معرض ابتلا به صرع قرار می‌دهد. با افزایش سن علت تشنج در سالمندان به صورت زیر خواهد بود:

• سکته مغزی: صرع می‌تواند همزمان یا پس از سکته مغزی رخ دهد. خطر ابتلا به صرع در سال اول پس از سکته 20 برابر افزایش می‌یابد. طبق مطالعات تعداد ضایعات و اندازه محل و ناحیه‌ای که دچار سکته مغزی شده با احتمال وقوع صرع ارتباط نزدیکی دارد.
• آسیب‌های مغزی: این یکی دیگر از دلایل تشنج در سالمندان محسوب می‌شود. وقتی بر اثر آسیب، ضربه، تصادف، تکانه‌های غیر طبیعی، فعالیت‌های الکتریکی مغز از حالت طبیعی خارج شوند، تشنج و سرگیجه در سالمندان رخ می‌دهد.
• بیماری های عروق مغزی: مهمترین عوامل خطر برای صرع در سالمندان هستند که 30 تا 50 درصد علل شناسایی شده را تشکیل می‌دهند.
• اختلالات دژنراتیو مرتبط با اختلال شناختی: دژنراتیو نوعی بیماری است که باعث می‌شود بافت و اندام مغز در طول زمان فرسایش پیدا کنند. بیماری پارکینسون و آلزایمر در سالمندان از این نوع اختلالات هستند که به دلیل پیری و افزایش سن رخ می‌دهند و می‌توانند با تشنج همراه باشند.
• تومورهای داخل مغزی: تشنج در سالمندان با تومورهای مغزی ارتباط دارد البته این به نوع تومور و محل قرارگیری آن بستگی دارد. قرارگیری تومور در اطراف ماده خاکستری قشر مغز احتمال بروز تشنج را بیشتر خواهد کرد.
• مصرف برخی داروها: تشنج‌ ناشی از دارو به احتمال زیاد با مصرف بیش از یک دارو، دوزهای بالا و بیماری های همزمان مرتبط است. داروهایی که باعث تشنج می‌شوند شامل آنتی هیستامین‌ها، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد روان پریشی و داروهای کاهنده قند خون هستند.
• سبک زندگی: مصرف زیاد نوشابه های حاوی الکل، استعمال سیگار، کم خوابی، استرس و افسردگی از دیگر عواملی هستند که می‌توانند احتمال بروز تشنج و صرع را در افراد مسن افزایش دهند.

گاهی تشنج به هیچ کدام از عوامل ذکر شده بستگی ندارد. اگر فرد دچار تشنج می‌شود بسیار مهم است که ویزیت در منزل یا مراکز درمانی به موقع توسط پزشک انجام شود تا مدیریت بیماری و حمایت‌های مورد نیاز فرد سالخورده سریع و به موقع انجام شوند.

عوارض تشنج در سالمندان

تشنج در سالمندان حدود ۳ تا ۵ دقیقه به طول می‌انجامد. طولانی شدن آن می‌تواند شرایط اورژانسی به همراه داشته باشد از آنجا که تشنج باعث می‌شود تا اختلالات عصبی به صورت ناگهانی و غیر قابل کنترل در مغز رخ دهند. این باعث عوارض کوتاه مدت خواهد شد. این موضوع زمانی خطرناک می‌شود که فرد در حال استفاده از دستگاه های صنعتی، برقی و… باشد یا در محیط‌های مرتفع و پر خطر قرار داشته باشد. بنابراین بسیار مهم است که هنگام تشنج، سالمند را از شرایط و محیط‌های خطر زا دور نگه دارید. اما عوارض تشنج در سالمندان چیست؟

• تشنج ناشی از بیماری صرع می‌تواند آسیب‌های جدی و عمیقی به سلولهای مغزی وارد نماید. این آسیب‌ها بیشتر نواحی که کانون تشنج هستند را در بر می‌گیرند.
• تغییر در ریتم ضربان قلب از دیگر عوارض تشنج در سالمندان است که در بلند مدت می‌تواند باعث بیماری‌های جدی قلبی و عروقی شود.
• آسپیراسیون ریوی بعد از تشنج می‌تواند مشکلات سلامتی جدی برای سالمند همراه داشته باشد.
• تغییر ناگهانی دمای بدن یا همان هیپوترمی می‌تواند عملکرد سیستم عصبی و سایر اندام‌ها را تحت تاثیر قرار داده و منجر به نارسایی قلب یا دستگاه تنفسی شود.
• تشنج همچنین می‌تواند بر رفتار و خلق و خوی افراد تاثیر بگذارد و آنها را مضطرب و عصبی نماید.
• تغییر در وضعیت ذهنی، رفتار غیر معمول عدم پاسخ به محرک‌های اطراف نیز می‌توانند از دیگر عوارض این اختلال باشند.
• بعد از تشنج به دلیل کاهش هوشیاری فرد و احتمال افزایش سقوط و زمین خوردن، خطر شکستگی استخوان و انقباضات شدید عضلانی وجود دارد.
• احتمال خطر سوختگی نیز از دیگر عوارض تشنج در سالمندان است. افراد مسن ممکن است هنگام انجام کارهای روزانه مانند پخت غذا، اتو کشیدن و کار با وسایل گازی دچار تشنج شوند. تکان‌های غیر طبیعی تشنج احتمال بروز سوختگی را افزایش خواهند داد.

روش های درمان تشنج در سالمندان

داروی خاصی را برای درمان یا پیشگیری قطعی از تشنج نمی‌توان نام برد. پزشکان پس از در نظر گرفتن عوامل مختلفی مانند نوع تشنج، دفعات تشنج، عوارض جانبی داروها و تداخل آن با سایر داروهای مصرفی سالمند داروی مناسب را انتخاب می‌کنند. داروهای ضد تشنج همچنین بر اساس سن بیمار یا بر اساس سابقه پزشکی فرد انتخاب می‌شوند.

برخی از داروها به عنوان داروی تک درمانی (برای استفاده به تنهایی) تایید شده‌اند، در حالی که برخی دیگر به عنوان درمان کمکی (درمان مکمل) در کنار سایر داروهای ضد تشنج و صرع استفاده می‌شوند. افراد مبتلا به صرع مزمن برای درمان با چالش بیشتری روبرو هستند. صرع مقاوم به دارو ممکن است به رویکرد درمانی پیچیده‌تری نیاز داشته باشد.

هدف از درمان دارویی تشنج و صرع در سالمندان حفظ کیفیت زندگی آنهاست. در ابتدا کنترل تشنج باید با یک دارو و با کمترین دوز موثر انجام شود. اکثر داروهای ضد تشنج می‌توانند باعث آرام بخشی، وابستگی و اعتیاد به دارو و اختلال شناختی شوند. مهمترین داروهای درمانی تشنج در بیماران مسن شامل فنوباربیتال (لومینال)، کاربامازپین، والپروئیک اسید، اکس کاربازپین، گاباپنتین و لاموتریژین می‌باشند:

داروهای ضد صرع جدید مانند اکس کاربازپین (Trileptal)، گاباپنتین (Neurontin)) و لاموتریژین (Lamictal) تداخلات دارویی و عوارض جانبی کمتری نسبت به بقیه داروها دارند.

نتیجه گیری

اختلالات تشنج پس از 60 سالگی به طور فزاینده ای شایع می‌شوند و می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر وضعیت عملکردی افراد داشته باشند. در حالی که درمان صرع به طور قطعی ممکن نیست، راهکارهای درمانی مناسب و به موقع می‌تواند تفاوت زیادی در کیفیت زندگی فرد ایجاد کند و خطر تشنج طولانی مدت، آسیب مغزی و مرگ را کاهش دهد. ویزیت به موقع پزشک و اقدامات مراقبتی توسط پرستاران مجرب همگی می‌توانند در شناسایی به موقع علت و درمان تشنج در سالمندان کمک نمایند.

جهت بهره مندی از خدمات پزشکی و پرستاری حرفه‌ای و اصولی می‌توانید با مرکز خدمات پرستاری تهران درمان تماس حاصل نمایید. پزشکان و پرستاران متخصص و ماهر این مجموعه شبانه روزی در تلاش هستند تا به بهترین شکل نیازهای مددجویان را به بهترین شکل پاسخ دهند.

جهت آگاهی از خدمات این مرکز می‌توانید به پیج اینستاگرام تهران درمان مراجعه کرده و در مورد خدمات ارائه شده توسط این مرکز اطلاعات لازم را کسب نمایید؛ همچنین میتوانید به اطلاعات تماس تلفنی، مشاوره رایگان آنلاین و مشاوره حضوری، در صفحه (تماس با ما)، دسترسی داشته باشید.