نحوه استحمام سالمندان و بیماران

استحمام سالمندان و بیماران یک کار نسبتاً دشوار است که مراقبان بهداشتی باید نکات مهم و لازم درباره آن را بدانند. به طور حتم حمام کردن افرادی که دچار ضعف جسمانی هستند و به خوبی نمی توانند حرکت کنند یا حتی سالمندان که با افزایش سن توانایی حرکتی محدود تری دارند، نسبت به افراد عادی سخت تر می باشد. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی برای بیمار یا سالمند باید مراقبت های بهداشتی را به درستی انجام دهد تا آن ها دچار عفونت و بیماری های پوستی نشوند. درمان بیماری های پوستی در سالمندان و بیماران بسیار چالش برانگیز است به خصوص برای افرادی که دچار زخم بستر شده اند. از همین‌ رو استحمام به موقع افراد تحت مراقبت باید به صورت منظم و با رعایت نکات استاندارد بهداشتی انجام شود.

از طرفی برخی سالمندان و بیماران به دلیل مشکلات ذهنی و حتی روحی از حمام کردن امتناع می ورزند. یک پرستار سالمند خوب باید بتواند با این دسته از افراد به خوبی ارتباط برقرار کرده تا آنها آمادگی لازم را کسب کنند. این علاوه بر راحتی افراد تحت مراقبت باعث می‌شود تا پرستار نیز کمتر دچار مشکل شود.

این مقاله از کارشناسان خدمات پرستاری تهران درمان با هدف بررسی نحوه استحمام سالمندان و بیماران و بیان نکات کلیدی و مهم در این زمینه نگارش شده است. پس با ما همراه باشید تا در این زمینه بیشتر بیاموزید.

حمام بردن سالمندان

دلایل مختلفی وجود دارد که باعث می شود تا سالمندان  از استحمام و دوش گرفتن خودداری کنند. یکی از مهم‌ ترین دلایل آن آلزایمر یا زوال عقل است. در واقع شنیدن صدای جاری شدن آب یا ریختن آب روی پوست می تواند موجب توهم غرق شدن در این افراد شود. به همین دلیل آنها از استحمام کردن منصرف شده و یا بسیار لجبازی می کنند. از طرفی سالمندان ممکن است هنگام خم شدن یا ایستادن جهت شستشو احساس درد کنند. این باعث می‌شود تا دوش گرفتن و استحمام برای آنها خسته کننده طاقت فرسا و چالش‌ برانگیز شود. اما چگونه می توان سالمندان را متقاعد کرد تا به حمام بروند؟ نکات زیر کمک می کند تا استحمام سالمندان و بیماران به بهترین شکل ممکن انجام شود:

برقرار کردن ارتباط درست: با سالمند صحبت کنید و دلایل او را برای امتناع از حمام کردن شنیده و احساساتش را درک کنید. سپس با آرامش و ملایمت به آنها اطمینان بدهید، دوش گرفتن هیچ خطری ندارد. می توانید به وسیله فیلم، عکس یا حتی نمایش اهمیت دوش گرفتن را برایش توضیح دهید. هنگام صحبت با آنها سعی کنید مودب باشید و از بلند کردن صدا بپرهیزید.

کمک گرفتن از پزشک یا افراد مورد اعتماد سالمند: اگر متقاعد کردن سالمند برای استحمام به نظر دشوار می رسد، شما می توانید از پزشک و افرادی که سالمند آنها اطمینان دارد بخواهید تا نکات و توصیه های لازم را به سالمند بدهند.

داشتن برنامه روتین استحمام مطابق خواست سالمند: استحمام سالمندان و بیماران باید مطابق با ترجیحات زمانی آنها باشد. به این معنی که شما از سالمند بخواهید زمانی را برای حمام کردن مشخص کند. از او پرسید آیا می خواهد صبح دوش بگیرد یا عصر؟ این باعث می‌ شود تا سالمند از لحاظ روحی و جسمی برای حمام آماده شود و کمتر در برابر این امر موضع گیری نماید.

گرم کردن حمام قبل از شروع استحمام: یکی دیگر از دلایل امتناع سالمند از استحمام، احساس سرما هنگام دوش گرفتن است. به همین دلیل بهتر از قبل از ورود سالمند به حمام بخاری را به مدت ۱۰ دقیقه روشن کنید یا اجازه دهید آب گرم به تدریج وارد وان شده و حمام با بخار آب، گرم شود. بعد از استحمام نیز با یک یا دو حوله سالمند را کاملاً پوشانده تا احساس سرما نکند.

آماده کردن همه چیز از قبل برای استحمام: مطمئن شوید که همه چیز از لیف تا صابون برای شستشو در حمام است. زمانی که سالمند در حمام است، شما نمی توانید برای آوردن هر نوع وسیله ای او را ترک کنید، زیرا ممکن است این موجب ترسیدن یا سر خوردن او شود.

وسایل لازم برای حمام بردن سالمندان

برای استحمام سالمندان و بیماران دارای توانایی حرکتی محدود باید یک سری لوازم و تجهیزات از قبل در حمام قرار داده شوند تا ایمنی و سلامت سالمند به خطر نیفتد. مهمترین این وسایل عبارتند از:

صندلی حمام: این صندلی ها قابلیت تنظیم ارتفاع دارند و باعث می شوند تا سالمندان راحت‌ تر بتوانند استحمام کنند.

میله نگه دارنده : نصب این نوع میله ها  داخل حمام باعث می‌شود تا سالمند راحت تر حرکت کرده و به عنوان تکیه گاه از آن استفاده نماید.

نوار چسب: ‏نصب این نوارها روی دسته ها یا میله ها به خصوص اطراف دوش باعث می شود، هنگامی که فرد دست خود را به سمت آنها می برد، کمتر دچار لرزش و سر خوردن شود.

تشک ایمنی حمام: هنگام شستشو کف صابون و شامپو زمین را لغزنده خواهد کرد. استفاده از تشک های ضد لرزش و تشک های ایمنی باعث می شود تا احتمال سر خوردن سالمند تا حد زیادی کاهش پیدا کند.

توالت فرنگی: صندلی های مخزن دار تاشو و یا دیگر انواع توالت فرنگی باعث می‌شود، افرادی که کنترل ادرار و مدفوع خود را ندارند، هنگام استحمام دچار مشکل نشوند.

شستن سر بیمار در تخت

استحمام سالمندان و بیماران زمانی چالش برانگیز تر خواهد شد که به دلیل مشکلات جسمی آنها قادر به بلند شدن نباشند، بنابراین شما مجبور هستید حمام کردن و شستن را روی تخت انجام دهید. برای این منظور شما به چند دستمال، اسفنج، حوله، صابون و لوسیون بدن نیاز دارید. ابتدا دمای اتاق را تنظیم کنید، سپس به آرامی بیمار را حرکت داده، یک تشک جاذب یا مرحله پلاستیکی روی تخت قرار دهید، زیربغل  کشاله ران، کمر و بخش های دیگر بدن بیمار را به آرامی با اسفنج یا لیف نرم شستشو داده و خشک نمایید. اما شستن سر بیمار در تخت چگونه باید باشد؟ 

• بیمار را طوری روی تخت قرار دهید که سر او در قسمت انتهایی تخت قرار بگیرد. بیمار باید کاملاً به پشت خوابیده باشد.
• محافظ تشک یا محافظ پلاستیکی تخت را در قسمت انتهایی طوری تا کنید که به شکل یک ناودان انتهای آن به لگن روی زمین برسد. این باعث می شود تا هنگام شستشو آب به داخل لگن ریخته شود.
• حالا به آرامی سر بیمار را با آب و شامپو شسته، سپس آبکشی نمایید و موها را با حوله کاملا خشک کنید.

تخت مخصوص شستشوی بیمار

اگر بیمار یا سالمند برای مدت طولانی امکان حرکت ندارد، بهتر است از تخت مخصوص شستشوی جهت استحمام سالمندان و بیماران استفاده شود. این یکی از تجهیزات مراقبتی پرکاربرد برای افرادی است که به دلیل شرایط جسمانی مجبورند مدت زمان طولانی را در بستر باشند. تخت ها به گونه ای طراحی شده اند که هنگام شستشو آب از طریق محفظه خارج شده و این باعث می شود تا علاوه بر راحتی کار پرستار بیمار نیز آسانتر حمام کند. این تخت ها همچنین دارای چرخ های متحرک مخصوصی هستند که به راحتی می توان آنها را جابجا کرد و به داخل حمام برد. تنظیم ارتفاع، تنظیم شیب، ترمز تخت، لبه های تاشو و محافظ از مهم‌ترین ویژگی‌ های این تخت ها هستند.

کلام آخر 

اگر مسئولیت و مراقبت و نگهداری از سالمندان و بیماران را به عهده دارید، می دانید که نظافت و مراقبت های بهداشتی از آنها تا چه حد اهمیت دارد و می‌ تواند از بروز عفونت، مشکلات پوستی و دیگر ناراحتی ها پیشگیری کند. اگر به راحتی نمی تواند از پس این مسئولیت برآیید، می توانید با مرکز خدمات پرستاری تهران درمان جهت دریافت خدمات پرستاری تماس حاصل نمایید. این مرکز خود را متعهد می‌ داند تا تمام شرایطی بهداشتی و درمانی که به رفاه زندگی سالمندان و بیماران کمک می نماید را فراهم کند. جهت آگاهی و دریافت خدمات این مرکز می توانید از طریق پیج اینستاگرام تهران درمان اقدام کرده و یا با شماره تلفن های موجود در سایت تماس حاصل نمایید.